Wysoki poziom stresu wśród pracowników może prowadzić do obniżenia ich wydajności, a nawet do wypalenia zawodowego. Menedżerowie i pracownicy muszą zdawać sobie sprawę z konsekwencji, a także powinni być świadomi istniejących metod zarządzania stresem. Jak radzić sobie z tym zjawiskiem?
Stres w organizacji
Podstawową kwestią, którą warto zrozumieć w kontekście stresu (czy też emocji w ogóle) w środowisku pracy, jest to, iż nie ma możliwości całkowitej eliminacji tego zjawiska. Stres jest ważną informacją dla organizmu człowieka - mówi o sytuacjach, które wykraczają poza strefę komfortu. To jedna z naturalnych ludzkich sytuacji na przeciążenie czy trudne momenty, gdyż aktywuje nasze ciało do wytężonych działań. W kontekście życia zawodowego mogą to być takie okoliczności jak ryzyko utraty pracy, duże wyzwanie lub obecność konfliktu w zespole, obawa przed popełnieniem kosztownego błędu. Objawy stresu można podzielić na te fizjologiczne, czyli np. podwyższone ciśnienie krwi, bóle brzucha, niska odporność, bezsenność, bóle głowy i tym podobne, oraz emocjonalne, czyli lęk, drażliwość, złość, napięcie, a nawet stany depresyjne.
Jak zarządzać stresem w organizacji?
Ludzie mają znacznie mniejszy wpływ na występowanie naszych odczuć. Stres może pojawić się nieoczekiwanie, w pozornie komfortowych sytuacjach. Jesteśmy natomiast odpowiedzialni za to, jak na niego reagujemy i co z nim robimy. Sami pracownicy (jak i liderzy) mogą podnosić swoje kompetencje w zakresie inteligencji emocjonalnej. To inaczej zbiór umiejętności, które rozumie się jako przede wszystkim świadomość własnych emocji (poprawne ich nazywanie), kontrolowanie reakcji na pojawiające się emocje (tu w kontekście stresu i jego czynników) oraz empatię, czyli rozumienie emocji innych.
Zarządzenie stresem wiąże się więc z odpowiednim planowaniem i organizacją pracy, dbałością o rozsądne obciążenie obowiązkami. Firma może w tym celu wyznaczać jasne cele i zadania dla pracowników oraz udzielić im odpowiedniego wsparcia, aby mogli je zrealizować. Firma powinna również zadbać o to, aby pracownicy mieli dostęp do narzędzi i technologii, które pomogą im w wykonywaniu swoich obowiązków, np. poprzez automatyzację żmudnych, męczących czynności. Zarządzanie stresem jest więc w pewnym sensie zarządzaniem pracą w ogóle. Inną kwestią jest dobry, czyli odpowiadający potrzebom, program well-beingowy, pozwalający zredukować stres i jego skutki. Jednym z ciekawych rozwiązań jest np. dostęp do spotkań z psychologiem.
Inną metodą jest budowanie silnych relacji zespołowych i wspieranie tworzenia kultury opartej na zaufaniu i samodzielności. Oznacza to, że pracownicy mogą rozwiązywać swoje problemy z pomocą przełożonych, którzy działają na rzecz ich rozwoju i dobrostanu. Redukowanie nadmiernego obciążenia psychicznego, czyli zarządzanie stresem może mieć różne oblicze, niemniej kluczowy jest szczery kontakt z innymi ludźmi. Pozwala to szybciej rozwiązywać napotkane trudności.
Wszystkie wymienione wyżej elementy składają się na kulturę organizacyjną, która doskonale rozumie, jak ważny jest dobrostan pracowników. Tworzenie środowiska, w którym ludzie chcą codziennie przebywać i aktywnie działać, to ogromne wyzwanie dla każdej organizacji. Wiąże się bezsprzecznie z transformacją kulturową. Jej celem jest zerwanie z metodami, które nie biorą pod uwagę zdrowia psychicznego pracowników i służą jedynie maksymalizacji zysków i obniżaniu kosztów. Taka transformacja będzie wiązała się z przedefiniowaniem sposobu, w jaki organizacja działa, ale dla jej sukcesu to kluczowe posunięcie.