Czy miejsce pracy powinno być wolne od emocji? Stereotypowo często znacząco oddzielamy naszą osobowość w biurze od sytuacji typowo prywatnych. Wchodzimy w rolę profesjonalisty, który chce utrzymać status osoby opanowanej i odpornej na stres. Wiąże się to z zagrożeniami, którym pomoże zaradzić odpowiednie zarządzanie emocjami w organizacji.
Jak rozumieć emocje w pracy?
Być człowiekiem oznacza odczuwać emocje, również w pracy. Podczas codziennych obowiązków emocje wpływają m.in. na podejmowanie decyzje, motywację, zaufanie, jakość przywództwa czy obecność i sposób rozwiązywania konfliktów. Należy je więc rozumieć jako integralny element funkcjonowania organizacji, którą budują ludzie. Dzięki emocjom możemy ukazać się innym jako istoty z krwi i kości, a nie jako bezduszne maszyny. Kluczem do poprawnego zarządzania emocjami w firmie jest ich odpowiednie wyważenie.
Trudności w zarządzaniu emocjami
Oddzielanie emocji od aktualnej sytuacji w środowisku pracy to częsta standardowa reakcja zatrudnionych w dużych organizacjach. Emocje uważa się za niepoważne i nieprofesjonalne, przez co pojawia się tendencja do ich odrzucenia. Długotrwałe zaprzeczanie lub tłumienie emocji, bez względu na okoliczności, jest jednak niekorzystne dla pracownika i organizacji. Torpeduje budowanie więzi, może doprowadzić do sytuacji, w której pracownik nie jest w stanie wyznaczać granic, co spowoduje wypalenie zawodowe. Ponadto może być przyczyną dolegliwości na tle fizycznym, ponieważ tłumienie emocji jest wysiłkiem, który dotyczy również naszych ciał.
Na drugim biegunie znajdują się osoby, które okazują swoje emocje w sposób niekontrolowany. Nie zwracają uwagi na to, jak reagują na ich zachowanie współpracownicy, dzielą się zbyt wieloma detalami ze swojego życia, co może powodować pogorszenie atmosfery czy nawet spadek efektywności danego zespołu, działu. Oba przypadki są kwestią odpowiedniego zarządzania emocjami, w które powinni zainwestować pracownicy z pomocą organizacji, korzystając ze wsparcia specjalistów.
Inną trudnością są kwestie organizacyjne, które wpływają na otwartość pracowników do wyrażania siebie. W zhierarchizowanych firmach stawiających na wyższość procedur nad człowiekiem indywidualizm może być postrzegany negatywnie. Może to również dotyczyć organizacji, w których szczególna powściągliwość emocjonalna jest udziałem zarządu czy decydującego o wszystkim właściciela. W związku z tym pracownicy będą unikać sytuacji, które powodują nadmierny entuzjazm, złość czy smutek. Ponadto będą ukrywać te emocje, aby nie zakłócić spokoju w firmie. Tu zarządzanie emocjami jest trudnością na poziomie organizacyjnym.
Inteligencja emocjonalna oraz selective vurnelability w pracy
Jednym ze sposobów na zarządzanie emocjami jest podnoszenie kompetencji w zakresie inteligencji emocjonalnej. To zagadnienie (zbiór umiejętności), które wpływa na prawdopodobieństwo sukcesu jednostki w większym stopniu, niż wiedza i umiejętności z danej dziedziny. Inteligencję emocjonalną rozumie się jako:
- świadomość własnych emocji i poprawne ich nazywanie,
- kontrolowanie reakcji na emocje i bodźce zewnętrzne (w tym np. wytrwałość w obliczu niepowodzeń, przeciwności, motywację),
- empatię, którą obejmuje zarówno współodczuwanie i rozumienie emocji innych ludzi, jak i reagowanie na nie.
W ramach reakcji na emocje względem współpracowników możemy korzystać z metody “selective vurnelability”, co można przetłumaczyć jako selektywną (lub częściową) podatność (dostępność). Innymi słowy, informując inne osoby w pracy o swoich emocjach, otwieramy się wystarczająco, tzn. bez wchodzenia w niepotrzebne szczegóły, ale bez pomijania głównej przyczyny, np. “mam zły dzień, bo zepsuł mi się samochód w drodze do pracy”. Metoda ta pozwala uniknąć sytuacji, gdy dzielimy się zbyt otwarcie na temat swojego życia względem osób, dla których może być niekomfortowe i jednocześnie nie sygnalizujemy np. złego nastroju bez podawania przyczyn, co może rodzić niepewność wśród współpracowników.
Budowanie organizacji otwartych na ludzi
Zarządzanie emocjami na poziomie firmowym to zagadnienie z obszaru kultury organizacyjnej. Wychodzi temu naprzeciw filozofia organizacji zorientowanych na człowieka. Jednym z jej aspektów jest umożliwianie pracownikom swobodnej ekspresji, a w przypadku liderów dotyczy m.in. empatii, tworzenie środowiska inkluzywnego, w którym dba się o szeroko rozumiany dobrostan pracowników. Zarządzanie emocjami w tym wypadku oznacza, że organizacja maksymalizuje potencjał pracowników poprzez wyzwolenie wewnętrznych stanów, a nie umniejszanie ich wartości. Mogą więc nieskrępowanie wyrażać obawy i sygnalizować problemy, jak również cieszyć się z sukcesów, motywować siebie i zespół zgodnie z dostępnymi zasobami, które będą wspierać sukces organizacji.