Zarządzanie przedsiębiorstwem nieodzownie łączy się z tworzeniem struktury zatrudnienia, czyli hierarchii w firmie. W jaki sposób się kształtuje? Jak hierarchia wpływa na kulturę organizacyjną firmy?
Jak rozumieć hierarchię?
Im większa organizacja, tym większa potrzeba tworzenia osobnych komórek i zespołów, które będą zajmować się konkretnymi, pogrupowanymi zadaniami, np. sprzedażą, księgowością czy inną pracą operacyjną. Hierarchia stanowisk i działów może się wytworzyć w toku działalności firmy, ale może być także nakreślona z góry. Można powiedzieć, że jest to mapa zależności pomiędzy poszczególnymi pracownikami, co pomaga w lepszej organizacji pracy, podejmowaniu decyzji i osiąganiu celów biznesowych.
Główną zaletą hierarchii jest jej logiczna struktura, która pomaga pracownikom w codziennej pracy. Dzięki niej wiedzą, do kogo zgłosić się z danym zagadnieniem, u kogo szukać pomocy w sprawach zawodowych i pracowniczych. Określa jednocześnie zakres odpowiedzialności na danym stanowisku czy w dziale.
Kiedy hierarchia ogranicza?
Obecność struktury zatrudnienia nie zawsze jest dla wszystkich korzystna. Sztywność w tym zakresie zdarza się w dużych organizacjach, gdzie częstym problemem jest zbyt rozbudowana hierarchia, co wiąże się ze ścieżką podejmowania decyzji, nawet tych najmniejszych. Konsekwencje tego są jasne - pracownicy zniechęceni biurokracją i długim łańcuchem rzadziej wychodzą z inicjatywą. Odbija się to na ich samodzielności w środowisku pracy, a co za tym idzie, efektywności. Tego typu kultura organizacyjna nie jest elastyczna - firma może gorzej sobie radzić w sytuacji, której zmienne okoliczności biznesowe będą wymagały natychmiastowych reakcji.
Ma to również miejsce w sytuacji, w której panuje dyktat stanowisk, gdy osoby przypisane do danej funkcji nie powinny wychodzić poza ramy swoich obowiązków. Stłamszenie indywidualizacji i proaktywnej postawy to jeden z największych grzechów, jaki może popełnić organizacja. Bez względu na to, jak ważne są stanowiska i towarzyszące im procedury, trudno mówić o rozwoju firmy bez rozwoju pracowników. Same szkolenia nie wystarczą, jeśli pracownicy nie będą mieli okazji wykorzystać zdobytej wiedzy czy nowych kompetencji. A jeśli już to zrobią, to poza organizacją, gdzie hierarchia w firmie nie jest krępująca.
Jak wpłynąć na funkcjonowanie hierarchii?
W Impact proponujemy programy rozwojowe, czyli cykl kilku-kilkunastu warsztatów rozłożonych w czasie (co najmniej pół roku), skupionych wokół kluczowego zagadnienia, którym w tym wypadku będzie hierarchia w kontekście kultury organizacyjnej. Zadaniem programu będzie efektywne wsparcie zmiany, na jakiej zależy organizacji. Hierarchia w firmie może zostać zakwestionowana, jednak nie należy tego rozumieć jako propozycję anarchii, ale zachęcenie pracowników do brania odpowiedzialności za swoje działania i do wychodzenia z inicjatywą. Zakwestionowanie dotychczasowych metod w przypadku programów rozwojowych odbywa się poprzez rozwiązywanie aktualnych problemów występujących w organizacji. Dzięki temu wszyscy zainteresowani uczą się odmiennego spojrzenia na hierarchię oraz inne aspekty funkcjonowania firmy.